กรณี วันที่ 9 มิถุนายน 2565 กัญชาและกัญชงจะถูกถอดออกจากบัญชียาเสพติด ประเภท 5 ซึ่งเป็นไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องระบุชื่อยาเสพติดให้โทษ ประเภท 5 พ.ศ.2563 ฉบับลงวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2565 ออกตามความในมาตรา 29 วรรคสอง แห่ง ป.ยาเสพติด และ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2565 โดยให้มีผลเมื่อพ้น 120 วัน นับแต่วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2565 ให้เฉพาะตัวสารสกัดจากกัญชาและกัญชง(พืชสกุล Cannabis) ยังคงเป็นยาเสพติดให้โทษประเภท 5 ตาม ป.ยาเสพติดเท่านั้น โดยจะมีผลในวันที่ 10 มิถุนายน 2565 นี้ ซึ่งจากประกาศฉบับดังกล่าว ส่งผลให้นับแต่วันที่ 10 มิถุนายน 2565 กัญชาไม่ถือเป็นยาเสพติดอีกต่อไป และ กัญชาไม่ใช่พืชหรือทรัพย์ที่มีไว้เป็นความผิดตามกฎหมายอีกต่อไป ยกเว้นตัวสารสกัดจากกัญชา
ฉะนั้น คดีความผิดเกี่ยวกับกัญชาที่มีการจับกุมโดยตำรวจ การสอบสวนโดยพนักงานสอบสวน การพิจารณาสั่งฟ้องของพนักงานอัยการ หรือพิจารณาคดีของศาล และ การควบคุมขังผู้ต้องขังในคดีความผิดเกี่ยวกับกัญชาของกรมราชทัณฑ์ ที่เกิดขึ้นก่อนวันที่ 10 มิถุนายน 2565 จึงไม่ถือว่าเป็นความผิดตามกฎหมายที่จะสอบสวน ฟ้องร้อง พิจารณาคดี หรือคุมขังอีกต่อไป
จังหวัดนครพนม ซึ่งเป็นเมืองชายแดนที่ด้านทิศตะวันออกติดกับแขวงคำม่วน และแขวงบอลิคำไซ ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) โดยมีแม่น้ำโขงไหลกั้นพรมแดนยาวประมาณ 153 กิโลเมตร จึงมักจะมีข่าวเกี่ยวกับการจับกุมยาเสพติดให้โทษจากฝั่งประเทศเพื่อนบ้านอยู่เนืองๆ ดังนั้นเมื่อมีการปลดล็อกกัญชาออกจากบัญชียาเสพติด การจับกุมผู้ลักลอบลำเลียงกัญชาจากฝั่งประเทศเพื่อนบ้าน จะใช้กฎหมายอะไรในการดำเนินคดี เพราะกฎหมายใหม่เพื่อกำหนดรายละเอียด ยังอยู่ระหว่างการเสนอร่าง พ.ร.บ.กัญชาต่อสภาฯ ฉะนั้นจะใช้กฎหมายฉบับใดมารองรับในการตรวจยึดจับกุม ก็ยังไม่เป็นที่ชัดเจน สอบถามไปยังหน่วยงานความมั่นคงในจังหวัดฯก็ให้คำตอบไม่ได้ จึงต้องรอรับคำสั่งจากส่วนกลางอย่างเดียวเท่านั้น
ทั้งนี้ ผู้สื่อข่าวประจำจังหวัดนครพนม ได้รับฟังปัญหาจากหน่วยงานความมั่นคงในพื้นที่ระดับผู้ปฏิบัติงาน ว่า ยังไม่มีการสั่งการเป็นลายลักษณ์อักษรจากผู้บังคับบัญชาว่าหลังวันที่ 9 มิถุนายน 2565 จะให้ปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการตรวจยึดจับกุมผู้ลักลอบขนลำเลียงกัญชาอย่างไร และต้องใช้กฎหมายฉบับใดเป็นหลัก
ล่าสุด วันที่ 8 มิถุนายน 2565 พล.ต.ต.ธนชาติ รอดคลองตัน ผู้บังคับการตำรวจภูธรจังหวัดนครพนม (ผบก.ภ.จว.ฯ) เปิดเผยทางโทรศัพท์ว่า ว่า สำหรับแนวทางการดูแลปราบปรามจับกุมขบวนการค้ายาเสพติดในพื้นที่ชายแดน ถือเป็นภารกิจสำคัญของตำรวจภูธรจังหวัดนครพนม ที่มีนโยบายให้ทุกโรงพักเข้มงวดสกัดกั้นปรามปรามจับกุม เน้นหนักตามแนวชายแดน แต่ล่าสุดเมื่อมีการแก้ไขกฎหมายใหม่ถอนกัญชง กัญชาออกบัญชียาเสพติด ประเภท 5 อีกทั้งต้องมีการพิจารณาความผิดให้พ้นโทษหลังปลดล็อกในวันที่ 9 มิถุนายน 2565 จึงต้องมีการหารือวางแนวทางกับหน่วยงานความมั่นคง เกี่ยวกับระเบียบปฏิบัติ เพื่อป้องกันไม่ให้ขบวนการค้ากัญชาข้ามชาติใช้ช่องว่างกฎหมาย ลักลอบนำเข้ามากขึ้น เพราะตำรวจจะไม่สามารถแจ้งข้อกล่าวหาเกี่ยวกับยาเสพติดได้อีก ทั้งพนักงานสอบสวน ชุดสืบสวนปราบปรามยาเสพติด จะต้องหารือร่วมกันเพื่อวางแนวทางการทำงานชัดเจน ไม่ให้ขัดกับกฎหมาย
ส่วนการนำเข้าตามแนวชายแดน ยังเป็นเรื่องใหม่ที่ต้องหารือหลายฝ่ายกับหน่วยงานเกี่ยวข้อง แต่เชื่อว่าจะต้องมีความชัดเจน และจะต้องวางมาตรการไม่ให้มีการลักลอบนำเข้ากัญชามากขึ้น เพราะพื้นที่จังหวัดนครพนม ถ้อเป็นชายแดนสำคัญที่ลักลอบนำเข้าต่อเนื่อง ทั้งยังต้องหารือเกี่ยวกับการพิจารณาความผิดของผู้ต้องหาที่อยู่ระหว่างดำเนินคดี รวมถึงของกลางที่มีการตรวจยึดไว้ ให้สอดคล้องกับกฎหมายใหม่
ซึ่งจากคำบอกเล่าของระดับผู้ปฏิบัติงานด้านความมั่นคง ว่า เบื้องต้นคงใช้กฎหมายศุลกากรมาใช้กับผู้ลักลอบนำเข้ายาเสพติด ส่วนจะมีกฎหมายอื่นร่วมด้วยอย่างไร ต้องรอหนังสืออย่างเป็นทางการอีกที
