วันลอยกระทงถือว่าเป็นประเพณีสำคัญอีกประเพณีหนึ่งของชาวไทย ซึ่งจะตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติของไทยจะอยู่ในเดือนพฤศจิกายน สำหรับประเพณีลอยกระทงนั้นถือว่าเป็นการขอขมาต่อพระแม่คงคา ขณะที่บางคนก็เชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที แต่ประเทศไทยกับประเพณีลอยกระทงนั้นได้กำหนดจัดในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่อยู่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ นอกจากนี้ในแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่นำมาจัดงานแตกต่างกันออกไปด้วยการนำจุดที่น่าสนใจมาจัดงาน
เมื่อถึงวันลอยกระทงก็จะมีกระทงที่นำวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ตบแต่ง ส่วนใหญ่จะเน้นให้เป็นรูปคล้ายดอกบัวบานภายในกระทงก็มีนำธูป เทียน มาปักไว้ตรงกลาง นอกจากนี้บางคนก็ตัดเล็บ นำเส้นผม หรือใส่เงินลงไปในกระทงแล้วนำไปลอยในสายน้ำ ทั้งนี้เพราะเชื่อกันว่าเป็นการลอยเคราะห์ไปกับกระทงลงสู่แม่น้ำ ลำคลอง นอกจากนี้การลอยกระทงยังเป็นการบูชาและขอขมาพระแม่คงคาเพราะเชื่อว่าใน 1 ปีคนเราอาจจะทำสิ่งไม่ดีลงในแม่น้ำ ขณะเดียวกันยังเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญู รู้จักสำนึกถึงคุณค่าของน้ำที่ช่วยให้เรามีชีวิตที่ดีนับเป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่ดีงามอย่างหนึ่งของไทย
แต่ในปัจจุบันประเพณีลอยกระทงได้ถูกดัดแปลงไปบ้าง การให้ความสำคัญของความหมายของวันลอยกระทง คุณค่า สาระและแนวทางที่พึ่งปฏิบัติน้อยลง สำหรับการลอยกระทงเป็นประเพณีของไทยที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่โบราณในช่วงวันเพ็ญ เดือน 12 ซึ่งเป็นคืนที่พระจันทร์เต็มดวง แสงจันทร์สอดส่องสว่างไสว แม่น้ำใสสะอาดเต็มฝั่ง ทั้งนี้นับว่าเป็นบรรยากาศที่สวยงามเหมาะแก่การลอยกระทง โดยการลอยกระทงแต่ละภาคก็แตกต่างกันไป สำหรับในภาคกลางนั้นเป็นที่มาของการลอยกระทงที่กล่าวกันว่าในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีมีพระราชพิธี “จองเปรียงลดชุดลอยโคม” ซึ่งต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์เรียกพิธีนี้ถูกเรียกว่า “ลอยพระประทีปกระทง” เนื่องจากโปรดให้ทำเป็นกระทงใหญ่บนแพหยวกกล้วยมีการตกแต่งอย่างสวยงาม
สำหรับในการจัดงานประเพณีลอยกระทงของจังหวัดลพบุรีนายนิวัฒน์ รุ่งสาคร ผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี นายจำเริญ สละชีพ นายกเทศมนตรีเมืองลพบุรี ได้ร่วมกันแถลงข่าวจัดงาน”ลอยกระทงย้อนยุคละโว้ธานี“ ซึ่งในปีนี้จัดให้มีขึ้นระหว่างวันที่ 30-31 ตุลาคม 2563 ณ บริเวณวงเวียนศรีสุริโยทัย (สระแก้ว) อ.เมืองลพบุรี โดยได้เชิญชวนผู้ที่มาร่วมงานจะแต่งกายย้อนยุคในสมัยต่าง ๆ หรือสมัยลพบุรีคือ สุภาพสตรีจะนิยมไว้ผมยาวมากขึ้น และจะดัดเป็นลอน รวมทั้งมีการดัดยาวและดัดสลวยแบบหญิงตะวันตก การแต่งเสื้อแขนพอง การโปร่งบาน ส่วนการแต่งกายของชายจะไว้ทรงผมทรงสั้นแบบรองทรงและตัดสั้นด้านข้าง เครื่องแต่งกายของชายไทยนิยมแบบสากล ประกอบด้วยเสื้อแขนยาวสีขาว กางเกงขายาวแบบสากลสวมรองเท้าถุงเท้า
นอกจากนี้ในการจัดงานยังได้มีการจำลองบรรยากาศ สถานที่ ย้อนยุคมี การจัดการแสดง แสง เสียง และสื่อผสมอย่างยิ่งใหญ่ รวมทั้งมีการจัดบรรยากาศประเพณีลอยกระทง 3 ยุค 3 สมัย ตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา จนถึงสมัยลพบุรี ที่ยิ่งใหญ่ตระการตาและประชาชนที่แต่งกายในยุคสมัยต่างๆ ที่สวยสดงดงาม นอกจากนี้ยังมีการประกวดกระทงจากหน่วยงานราชการ สถานศึกษาและชุมชนในเขตเทศบาลเมืองลพบุรี พิธีขอขมาพระแม่คงคา การประกวดหนูน้อยนพมาศ การประกวดนางนพมาศ การประกวดกระทงใหญ่ประเภทความคิด ประเภทสวยงาม การประกวดกระทงประดิษฐ์ รำวงย้อนยุค การแสดงดนตรี การแข่งขันชกมวยไทย การแข่งขันตะกร้อลอดห่วง ทั้งนี้ถือว่าเป็นการจำลองการจัดลอยกระทงตามงานวัดมาไว้กลางเมืองลพบุรี รวมทั้งผู้ร่วมงานจะได้ชมสื่อผสม แสง สี เสียง ซึ่งจะได้ทราบความเป็นมาของประเพณีลอยกระทงด้วย
โดยการจัดงานในครั้งนี้เพื่อรักษาและส่งเสริมให้ประชาชน เยาวชน ได้แสดงออกทางวัฒนธรรมไทย สร้างแนวความคิดทางศิลปะการประดิษฐ์ให้อนุชนรุ่นหลังเป็นการรักษาประเพณีอันดีงาม ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทยให้คงอยู่สืบไป นอกจากนี้ยังเป็นการปลูกฝังให้ประชาชนเกิดจิตสำนึกและร่วมรับผิดชอบในการอนุรักษ์ประเพณีอันดีงามที่สืบทอดกันมายาวนาน รู้จักรักษาแหล่งน้ำและสิ่งแวดล้อม การสร้างความสามัคคี ความสนุกสนานรื่นเริงให้กับประชาชน หลังจากในช่วงที่ผ่านมาชาวไทยต้องประสบกับปัญหาการแพร่ระบาดของโควิด-19 นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจสร้างรายได้มาสู่ชุมชนชาวจังหวัดลพบุรีด้วย
