สุดเจ๋ง! ภูมิปัญญาชาวบ้านระนอง คิดค้นผลิตภัณฑ์ “กาบหมาก” ทดแทนโฟม ช่วยโลกร้อน

สุดเจ๋ง! ภูมิปัญญาชาวบ้านระนอง คิดค้นผลิตภัณฑ์ “กาบหมาก” ทดแทนโฟม ช่วยโลกร้อน

ระนอง—ชาวบ้านระนอง ร่วมกับ สกสว.ทำสำเร็จ วิจัย “กาบหมาก” ที่มีจำนวนมากในชุมชนพื้นที่ จ.ระนอง คิดค้นทำเป็นผลิตภัณฑ์บรรจุอาหารทดแทนโฟมสำเร็จ  ลดโลกร้อน ทั้งยังสร้างมูลค่าและเพิ่มรายได้แก่เกษตรกร

ระนอง-นางกัญแก้ว  เบ่งกิจ   นางแววตา  อรุณโชติ  นางยุแวว ศรีสุโข  กลุ่มวิสาหกิจชุมชน หมู่2และหมู่4 ต.ราชกรูด อ.เมือง จ.ระนอง3 แกนนำหลัก ขับเคลื่อนเรื่องกาบหมาก  ร่วมกับน.ส.ณัฐกานต์  ไท้สุวรรณ   ตำแหน่ง ผู้ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น จ.ระนอง กล่าวว่า ด้วยสภาพพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์

ทำให้ตำบลราชกรูดมีผลิตผลทางการเกษตร ออกสู่ท้องตลาดปีละหลายร้อยตัน จากการทำการเกษตรแบบผสมผสาน และพืชที่สำคัญชนิดหนึ่งในพื้นที่ซึ่งสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรตำบลราชกรูด

นอกเหนือจาก ยางพารา ปาล์มน้ำมัน คือ  “หมาก” หมากเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ  แต่ละปีสามารถสร้างรายได้หลายหมื่นบาทต่อครัวเรือน

โดยเกษตรกรจะแปรรูปหมากแห้ง แบบผ่าซีก ส่งต่อให้กับพ่อค้าแม่ค้าคนกลางในพื้นที่รวบรวมส่งต่อไปยังพ่อค้ารายใหญ่ในจังหวัดระนอง

จากกระบวนการงานวิจัยที่ผ่านมาโดยการสนับสนุนโครงการวิจัย จากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.)

ฝ่ายงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นที่เน้นให้ชุมชนใช้เครื่องมืองานการวิจัยเพื่อท้องถิ่น เพื่อสร้างความรู้ เสริมศักยภาพชุมชน และเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน

ภายใต้โครงการศึกษา แนวทางการบริหารจัดการผลผลิตจากหมาก เพื่อเพิ่มมูลค่าแบบครบวงจรสู่การเป็นผู้ประกอบการ  กลุ่มวิสาหกิจชุมชน หมู่2และหมู่4 ต.ราชกรูด อ.เมือง จ.ระนอง  ทีมวิจัยชุมชน สามารถสร้างกระบวนการเรียนรู้ และสร้างการมีส่วนร่วมของเกษตรกรสวนหมากในพื้นที่ เกิดการรวมกลุ่มของเกษตรกรสวนหมาก

สร้างมูลค่าให้กับเกษตรกรด้วยการเพาะขยายพันธุ์หมากขาย  การสร้างมูลค่าเพิ่มจากส่วนประกอบของหมากส่วนต่างๆ เช่น เปลือกหมาก  กาบหมาก ต้นหมาก เป็นค้น  โดยเฉพาะกาบหมาก

ที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย  สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มในรูปแบบผลิตภัณฑ์ชุมชนที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม เช่น จายเรือกาบหมาก  กล่องทิชชู  รองเท้ากาบหมาก  ตะกร้ากาบหมาก  เป็นต้น

ที่ผ่านมาทางกลุ่มได้ทดลองเปิดตลาดผลิตภัณฑ์จานเรือกาบหมาก สำหรับใช้ใส่อาหารว่างในการจัดประชุม ผ่านช่องทางตลาดเครือข่ายนักวิจัย  หน่วยงานในท้องถิ่น  และตลาดกลุ่มลูกค้าเฉพาะ  ที่มาจาก

1)พ่อค้าแม่ค้าในตลาดถนนคนเดิน ตลาดเพื่อสุขภาพ

2)บริษัทเอกชน และสถานประกอบการด้านการท่องเที่ยว รีสอร์ท 3)หน่วยงานภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4)กลุ่มองค์กรชุมชนทั้งในและนอกพื้นที่

5)เครือข่ายงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น จ.ระนอง 6)กลุ่มลูกค้าทั่วไป ผ่านการบอกต่อปากต่อปาก

ซึ่งพบว่า มีคนให้ความสนใจติดต่อสั่งซื้อผลิตภัณฑ์จานเรือกาบหมาก กับทางกลุ่มอย่างต่อเนื่อง  แม้ว่าจะมียอดการสั่งซื้อต่อครั้งอยู่ที่ 50-100 ชิ้น  แต่จากการบันทึกรายการขายจานกาบหมาก เริ่มตั้งแต่ช่วงปี 2559ถึง 2562 พบว่ามียอดจำหน่ายประมาณ 50,000 บาท

ซึ่งทางกลุ่มมีรายได้จากการขายผลิตภัณฑ์จากกาบหมาก  เช่น จานเรือกาบหมากสำหรับใส่อาหารว่าง  กล่องทิชชู รองเท้ากาบหมาก ตะกร้ากาบหมาก  จานรองแก้วน้ำ แผ่นรองจานอาหาร ม่านหน้าต่าง-ประตู  ดอกไม้ประดิษฐ์ตกแต่งบ้าน-รีสอร์ท นามบัตร ที่คั่นหนังสือ และไม้ตีแลงวัน

“ผลิตภัณฑ์ที่ขายตอนนี้ มี 2 รูปแบบ 1.รูปแบบงานทำมือ  ผลิตภัณฑ์จานเรือกาบหมาก  สำหรับใส่อาหารว่าง 2.รูปแบบงานอัดเครื่องจักร ขนาดเล็ก  มีแบบจานกลม กับจานสี่เหลี่ยม”

จากการวิเคราะห์สถานการณ์พบว่า กระแสการใช้ผลิภัณฑ์จากธรรมชาติ เพื่อมาทดแทนกลุ่มโฟม  คนในสังคมเริ่มหันมาให้ความสำคัญเรื่องสุขภาพ และสิ่งแวดล้อมเพิ่มมากขึ้น  เช่นเดียวกับเทศบาลตำบลราชกรูด และหน่วยงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลราชกรูด  ได้ประกาศนโยบาย  “ทำความดีด้วยใจ ลดภัยสิ่งแวดล้อม”ตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมร่วมกับหน่วยงานจังหวัดระนอง

เพื่อลดปริมาณขยะมูลฝอย  ลดการใช้พลาสติกหูหิ้ว และงดการใช้โฟมบรรจุอาหาร รวมทั้งส่งเสริมการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทดแทนโฟม ที่ปลอดภัยต่อสุขภาพและย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ ทำให้คนในชุมชนตำบลราชกรูด  เล็งเห็นคุณค่าและความสำคัญของกาบหมากเพิ่มมากขึ้น จากที่ไม่เคยเห็นคุณค่า หล่นทิ้งเป็นขยะในสวน เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย และพาหนะนำโรคไข้เลือดออกดังเช่นอดีต

น.ส.ณัฐกานต์  ไท้สุวรรณ   ตำแหน่ง ผู้ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น จ.ระนอง กล่าวว่า โครงการดังกล่าว โดยการสนับสนุนโครงการวิจัย จากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.) ฝ่ายงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นที่เน้นให้ชุมชนใช้เครื่องมืองานการวิจัยเพื่อท้องถิ่น เพื่อสร้างความรู้ เสริมศักยภาพชุมชน และเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน.

โดยสรุปผล ด้านเศรษฐกิจ  สามารถสร้างรายได้เสริมให้เกษตรกรในชุมชน  ด้วยการรับซื้อกาบหมากจากเกษตรกร ราคา 1 -2 บาทต่อกาบ  นอกจากนี้เกิดการเชื่อมโยง ยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนให้สังคมภายนอกได้รับรู้  เข้าถึงชุมชนได้มากขึ้น ยกระดับชุมชน เชื่อมโยงกับการส่งเสริมการท่องเที่ยว เมืองรอง  ท่องเที่ยวชุมชนชนวัตวิถีซึ่งจะเกิดการกระจายรายได้ให้กับคนในชุมชน

ด้านสังคมทำให้ประชาชนเรียนรู้ เข้าใจ เข้าถึงศักยภาพ ความสามารถของชุมชนท้องถิ่น  ส่งเสริม สร้างแรงกระตุ้น ให้คนในสังคม ตระหนักและให้ความสำคัญในเรื่องสิ่งแวดล้อม ลดการใช้พลาสติก  ลดการใช้โฟม  เพื่อสิ่งแวดล้อมดี และเพื่อสุขภาพที่ดี  เป็นผลิตภัณฑ์ทางเลือก ยกระดับเข้าสู่ตลาดทางเลือกในวงกว้าง

ด้านชุมชนและพื้นที่ทำให้เกิดการรวมตัวกันของเกษตรกรในชุมชน สร้างพื้นที่แห่งการเรียนรู้ ผ่านข้อมูล ความรู้ ที่เชื่อมกับภูมิปัญญาท้องถิ่น วิถีชีวิตความเป็นอยู่แบบพึ่งพาอาศัยกัน  และเป็นการส่งเสริม สืบสานความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น  สู่การยกระดับ ต่อยอด แนวคิด เพิ่มทักษะ ความสามารถ ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ การสร้างจุดขาย สร้างอัตตลักษณ์ของท้องถิ่น  และพัฒนาช่องทางการตลาดจะสามารถยกระดับกลุ่มเกษตรกร ให้เป็นกลุ่มผู้ประกอบการชุมชนที่มีความรู้เพิ่มขึ้น.

ผู้สนใจเรียนรู้ศึกษาดูงาน หรือซื้อผลิตภัณฑ์ติดต่อได้ที่คุณ หลิน098-7054642/ คุณ ผุด095-2570657